Nieuwsbrief augustus 2020 met oa. uitsluitingsclausule schenkingen, misbruik levenstestament

Vastleggen uitsluitingsclausule

Als ouders grote schenkingen aan een kind doen, willen ze meestal dat hetgeen geschonken wordt bij echtscheiding van het kind niet toekomt aan de ex-echtgenoot van het kind. Dat kan door dit bij de schenking te bepalen. Dit heet een uitsluitingsclausule. Maar hoe bewijs je dat er zo’n uitsluitingsclausule is?

Als er van de schenking een notariële akte wordt opgemaakt, dan is dat geen probleem. De uitsluitingsclausule wordt dan in de notariële akte opgenomen.

Maar wat als "bij de schenking" het bedrag per bankoverschrijving wordt overgemaakt en er van de schenking niets, of pas later, op papier wordt gezet? In de wet staat namelijk dat een uitsluitingsclausule bij de schenking van toepassing moet worden verklaard.

Het lijkt erop dat de rechter een opening geeft in situaties waarin niet volledig vaststaat dat de uitsluitingsclausule bij de schenking van toepassing is verklaard. De rechter oordeelde over een situatie dat ouders in april 2012 en mei 2012 schenkingen aan een kind hadden gedaan. Pas in december 2012 werd er een notariële akte opgesteld. In deze akte werd uitdrukkelijk vermeld dat dit een vastlegging en bekrachtiging was van hetgeen tevoren mondeling was overeengekomen.

De rechter oordeelde dat op de schenking de uitsluitingsclausule van toepassing was. Omdat de schenking per bankoverschrijving vormvrij is, is dat volgens de rechter ook het geval voor de uitsluitingsclausule. Indien vast komt te staan dat geschonken is met de mededeling dat de schenking uitsluitend voor het kind bedoeld is (de uitsluitingsclausule) dan is dat voldoende. Deze verklaring moet wel voorafgaand of tijdens de schenking worden gedaan.

Vaak zal het een probleem zijn om dit te bewijzen, maar het bewijs werd hier wel aanwezig geacht.

Volgens de rechter was het in deze situatie ook van belang dat de notariële akte nog hetzelfde jaar werd gepasseerd en dat er op dat moment nog geen sprake was van een echtscheiding van het kind.

Omdat een andere rechter eerder in een soortgelijke situatie anders had geoordeeld, is het toch het beste om alles vóór en bij de schenking goed te regelen en vast te leggen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Helma Leonhard.

Strafbepalingen in testamenten

Het is van belang om goed op te letten of je, als erfgenaam, wel al je verplichtingen nakomt. In testamenten staan vaak sancties op het niet naleven van verplichtingen. Dat kan voor een langstlevende betekenen dat de erfdelen van de kinderen opeens opeisbaar zijn.

Hoewel in de wet is opgenomen dat je je erfgenamen niet mag belemmeren in hun bevoegdheden als erfgenaam, heeft de rechter meerdere malen bevestigd dat een in het testament opgenomen sanctie is toegestaan. Zo'n strafbepaling wordt een cautio socini genoemd.

Omdat in testamenten allerlei verplichtingen kunnen staan, is het zeker wanneer een "cautio socini" is opgenomen van extra groot belang die goed na te leven. Zo oordeelde de rechter onlangs over een situatie dat een langstlevende echtgenoot niet "met bekwame spoed", zoals was opgenomen in het testament, een boedelbeschrijving had opgesteld. In het testament was opgenomen dat de langstlevende overal eigenaar van zou worden en dat de kinderen enkel vorderingen op de langstlevende zouden krijgen. Deze vorderingen waren opeisbaar bij overlijden van de langstlevende, maar ook wanneer de langstlevende het bepaalde in het testament niet zou nakomen.

Het "met bekwame spoed" opmaken van de boedelbeschrijving, was één van de verplichtingen in het testament. Het niet nakomen ervan kwam deze langstlevende duur te staan.

Voor meer informatie over het opmaken van een testament of over het aanvaarden en afwikkelen van een nalatenschap kunt u contact opnemen met Annemarie Schram.

Opeisbare schulden in een nalatenschap

Ook als een nalatenschap positief is, kan zuivere aanvaarding je in de problemen brengen. Bijvoorbeeld als er direct opeisbare schulden zijn en er onvoldoende geld op de bankrekening staat.

X en haar broer en zus hebben als gevolg van het overlijden van hun moeder een vordering gekregen op hun vader. Deze vorderingen zijn opeisbaar op het moment dat vader komt te overlijden.

Blijkbaar was de relatie tussen X en haar vader niet zo goed als gevolg waarvan vader X heeft onterft en enkel zijn beide andere kinderen als erfgenaam heeft achtergelaten. X doet een beroep op haar legitieme portie en krijgt daardoor een vordering op de nalatenschap. X heeft nu zowel een vordering vanwege het overlijden van haar moeder en als legitimaris in de nalatenschap van haar vader. Deze vorderingen zijn direct opeisbaar.

Tijdens zijn leven heeft vader een geldlening aan iemand verstrekt, welke geldlening pas in 2031 opeisbaar is. Hierdoor kan door de erfgenamen over een groot gedeelte van de nalatenschap pas later worden beschikt.

De erfgenamen van vader hebben zijn nalatenschap zuiver aanvaard, terwijl zij op de hoogte waren (of behoorden te zijn) van de vorderingen van X en de niet-opeisbaarheid van de geldlening.

X wil dat haar vorderingen door de erfgenamen worden afgelost. De erfgenamen vinden dat X maar moet wachten, nu de erfgenamen door de geldlening nog niet over de nalatenschap kunnen beschikken.

Het hof oordeelt dat de erfgenamen de vorderingen van X direct naar evenredigheid van hun erfdeel moeten aflossen. Het hof is van oordeel dat er in deze omstandigheden geen redenen zijn om op basis van de redelijkheid en billijkheid hiervan af te wijken. De erfgenamen zullen de vorderingen van X dus aan haar moeten betalen, ook als zij hiervoor hun privévermogen moeten aanspreken.

Wanneer u meer informatie wilt over het zuiver of beneficiair aanvaarden of verwerpen van een nalatenschap, kunt u contact opnemen met Annemarie Schram.

Misbruik levenstestament

Ook als je het gevoel hebt dat je iemand volledig kunt vertrouwen, kan het misgaan. Iemand die gevolmachtigde is op basis van een algehele volmacht of levenstestament, kan vaak alles in jouw naam doen. Dat betekent overigens niet dat de gevolmachtigde dat ook mag. Bij misbruik is zelfs een strafrechtelijke veroordeling mogelijk.

Onlangs heeft de rechtbank in een strafrechtprocedure aan een gevolmachtigde die misbruik maakte van een volmacht een gevangenisstraf van tien maanden opgelegd.

Mevrouw X had aan een kennis van haar, Y, een algemene volmacht verstrekt. Na een aantal jaren constateert X dat het saldo van haar bankrekening flink is geslonken. Vast kwam te staan dat Y bedragen van de bankrekening van X had opgenomen en dat deze bedragen ten goede zijn gekomen aan Y en diens ouders. Mevrouw X gaf aan dat zij nimmer schenkingen heeft gedaan aan Y en diens ouders en ook niet wenste dat Y dat zelf middels de volmacht deed.

De strafrechter oordeelde dat Y zich deze bedragen wederrechtelijk heeft toegeëigend. Y heeft misbruik gemaakt van de volmacht door niet in het belang van X te handelen, maar alleen in het eigen belang en van de ouders van Y.

Ook de ouders van Y kregen een gevangenisstraf opgelegd, van zes maanden. De ouders wisten namelijk dat de bedragen afkomstig waren van X. De strafrechter oordeelde dat het geld afkomstig was van een misdrijf dat door Y was gepleegd en dat de ouders van Y derhalve schuldig waren aan witwassen.

Moraal van het verhaal: wees niet te goed van vertrouwen.

Indien u een algemene volmacht afgeeft of levenstestament maakt, overdenk dan goed wanneer deze/dit dient in te gaan en welke waarborgen u inbouwt tegen misbruik. Het benoemen van een toezichthouder is daarom van belang.

Voor meer informatie neemt u contact op met Helma Leonhard.

« Terug naar het overzicht